برای خرید سهام ما حدودا باید مبلغ نیم درصد خرید معامله را به عنوان کارمزد پرداخت کنیم و برای فروش حدودا یک درصد از مبلغ فروش را باید به عنوان کارمزد پرداخت کنیم. خرید سهام مالیاتی ندارد ولی فروش آن دارای مالیات میباشد. بنابراین به طور تخمینی به ازا هر خرید و فروش نزدیک به 1.25% کسورات توسط مشتری پرداخت خواهد شد.
در سیستم معاملاتی پیشین سهام، افراد می توانستند سهام خود را در کارگزاری های مختلف به فروش برسانند. یعنی هیچ الزامی برای یکسان بودن کارگزار خریدار و فروشنده وجود نداشت. در سال های اخیر مفهوم جدیدی به عنوان کارگزار ناظر به قوانین بازار افزوده شد بطوری که سهامداران دارایی سهام خود را در هر نماد معاملاتی فقط می توانند توسط کارگزاری بفروش برسانند که سهام خود را از آن خریده اند.
جهت فروش سهمی که کارگزار ناظر آن کارگزاری توسعه فردا نیست لازم است کارگزار ناظر آن نماد تغییر داده شود. تغییر کارگزار ناظر از هر یک از دو روش مراجعه حضوری و غیر حضوری امکان پذیر است:
غیرحضوری: برای درخواست تغییر کارگزاری ناظر به صورت غیرحضوری لازم است به یکی از سامانه های معاملاتی توسعه فردا مراجعه نموده و از آنجا توسط گزینه تغییر کارگزار ناظر اقدام نمایید. حداقل یک روز کاری بعد کارگزار ناظر تغییر خواهد کرد.
حضوری: با همراه داشتن آخرین برگه سهم و اصل کارت ملی و شناسنامه خود به یکی از شعب کارگزاری مراجعه کرده و فرم “درخواست تغییر ناظر” را تکمیل فرمایید. حداقل یک روز کاری بعد ناظر سهم تغییر خواهد کرد.
برای انجام امور اداری و یا ثبت اطلاعات سهام خود ممکن است به دلایل مختلف مجبور به ارائه برگه سهم خود باشید. برای دریافت برگه سهم نیز میتوانید یک الی دو روز کاری بعد از خرید سهام از طریق درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه اقدام کنید.
معمولترین حالتی که شما به برگه سهام خود نیاز دارید مربوط به وام مسکن است. برای دریافت وام مسکن شما باید برگه سهام تسه و یا امتیاز تسهیلات مسکن خود را دریافت و به بانک تحویل دهید.
بورس اوراق بهادار ایران در روزهای شنبه تا چهارشنبه و در ساعاتی معین باز بوده و فعالان بازار در این روزها قادر به ثبت سفارش خرید یا فروش سهام و سایر اوراق بهادار هستند. در روزهای پنجشنبه، جمعه و تعطیلات رسمی، بورس در ایران تعطیل بوده و انجام معاملات در این روزها امکانپذیر نیست.
از ساعت ۹ صبح، ساعت انجام معاملات بورس و فرابورس آغاز میشود. معاملات بورس تا ساعت 12:30 و فرابورس تا ساعت 13 ظهر همان روز ادامه پیدا میکند.
همچنين ساعت پيش گشايش بازار كه در آن امكان انجام معاملات وجود ندارد اما امکان ثبت سفارشات وجود دارد از ساعت 8:45 شروع و تا ساعت 9:00 ادامه میيابد.
روش های معامله در بازار سرمایه عبارتند از:
1. مراجعه حضوری به کارگزاری ها و ارائه سفارش خرید یا فروش به مسئول معاملاتی
2. سفارش تلفنی خرید و فروش سهام به کارگزار خود
3. سفارش اینترنتی به کارگزاری به صورت آفلاین
4. خرید و فروش یا معامله سهام به صورت آنلاین
امروزه روش های حضوری و تلفنی با گسترش و استفاده روز افزون از اینترنت تقریبا کاربردی ندارد ، چرا که پروسه ای وقت گیر و زمانبر است و سهولت معامله آنلاین با استفاده از اینترنت نیز کارایی این روشها را از بین برده است.
در روش معامله اینترنتی ، شما یک قرارداد خرید و فروش برخط با کارگزار خود را امضاء می کنید و پس از آن کارگزار به شما یک کلمه کاربری و کد عبور ارائه میدهد . بنابراین شما ثبت خرید و فروش خود را در سامانه معاملاتی کارگزاری انجام می دهید و کارگزار از طرف شما معاملات ثبت شده را انجام میدهد. البته کارگزاران بورس اوراق بهادار برای هر خرید و فروش مبالغی را به عنوان کارمزد از ما دریافت خواهند نمود که مبلغ مشخص شده ای است که از طرف سازمان بورس اوراق بهادار برای هر برگ از سهام مصوب شده است.
برای خرید این اوراق هر سرمایهگذاری که دارای کد بورسی باشد میتواند از طریق سامانه معاملاتی آنلاین یا ثبت سفارش اینترنتی اقدام به خرید نماد اوراق مشارکت مورد نظر کند.
در آبان سال 99 ممنوعیت فروش سهام خریداری شده در همان روز حذف شد و معاملات روزانه به روند سابق بازگشت.
تا زمانی که “درخواست پرداخت” توسط کاربر در سامانه معاملات آنلاین ثبت نشده باشد، مبلغ در حساب وی نزد کارگزاری (حساب آنلاین) باقی میماند. بنابراین برای دریافت وجه لازم است کاربر، درخواست پرداخت خود را در سامانه آنلاین ثبت کند.
پس از فروش سهام در صورت اعلام درخواست وجه از سوی فروشنده به کارگزاری توسعه فردا ، 2 روز کاری پس از فروش سهام وجه آن به حساب بانکی اعلام شده از سوی شخص، واریز میگردد.
درصورتیکه خریداری برای آن بخش از سفارش مشتری وجود نداشته باشد. از قسمت سفارش باز خرید می¬توان ردیف خود را در صف مشاهده نمود.
با خرید اوراق تسه جدید ، می توان بدون نوبت وام مسکن دریافت نمود.
اوراق تسهیلات مسکن یا اوراق تسه، برگه امتیازی هستند که توسط بانک مسکن منتشر و در بازار فرابورس معامله میشوند. دارندگان این اوراق میتوانند (به ازای هر برگه پانصد هزار تومان) وام مسکن از بانک دریافت کنند. همچنین علاوه بر دریافت تسهیلات، میتوانند آنها را مانند سایر اوراق بهادار با قیمت روز معامله کنند.
نماد این اوراق، تسه (مخفف تسهیلات) میباشد. دامنه نوسانات این نماد، همانند سایر نمادها در بورس و فرابورس 5% میباشد. این نماد به صورت ماه و دو رقم آخر سال نمایش داده میشود.
بهره تصویبی بانک مسکن
وقتی اوراق خود را خریداری کردید حالا نوبت آن است که به شعب بانک مسکن مراجعه کنید اما فراموش نکنید مدارک مربوط به ملک مسکونی و گواهینامههای خود را به همراه داشته باشید. در این مرحله اگر ملک شما، مشخصات مورد نظر بانک را داشته باشد شما میتوانید تسهیلات اعطایی از محل این اوراق را، معادل نرخ سود بخش مسکن بدون سپرده دریافت کنید.
2 هفته تا 1 ماه طول میکشد تا مراحل بانکی مورد نظر را طی کرده و مبلغ وام دریافتی را به صورت چک بانکی توسط نماینده بانک مسکن دریافت کنید.حداکثر مدت بازپرداخت تسهیلات پرداختی از محل این اوراق براساس میزان تسهیلات دریافتی متفاوت خواهد بود که میتوان از شعب بانک مسکن، در خصوص آن اطلاعات کافی را بدست آورد.
با توجه به آخرین تغییرات در دی ماه سال 1398، میزان دریافت این وام در شهرهای مختلف با یکدیگر تفاوت دارد. مبلغ این وام، در شهر تهران برای افراد مجرد، صد میلیون تومان و برای زوجین، دویست میلیون تومان میباشد. در مراکز استانها و شهرهای با جمعیت بالای دویست هزار نفر، برای افراد مجرد، هشتاد میلیون تومان و برای زوجین، صد و شصت میلیون تومان میباشد. در سایر شهرها برای افراد مجرد، شصت میلیون تومان و برای زوجین، صد و بیست میلیون تومان میباشد.
بر این اساس، مجردهای ساکن تهران میتوانند تا ۲۸۰ میلیون تومان تسهیلات دریافت کنند که شامل ۲۰۰ میلیون تومان تسهیلات خرید مسکن و ۸۰ میلیون تومان وام جعاله میشود؛ لذا برای دریافت ۲۰۰ میلیون تومان تسهیلات باید ۴۰۰ برگه تسهیلات مسکن خریداری کنند که هزینه این تعداد اوراق با تسه ۱۲۹ هزار و ۸۰۰ تومانی، ۵۱ میلیون و ۹۲۰هزار تومان میشود. همچنین با در نظر گرفتن ۸۰ میلیون تومان وام جعاله که برای آن باید ۱۶۰ ورق به مبلغ ۲۰ میلیون و ۷۶۸ هزار تومان خریداری کنند، مجموع هزینه خرید اوراق به ۷۲ میلیون و ۶۸۸هزار تومان میرسد.
زوجهای تهرانی نیز بر همین اساس میتوانند تا سقف ۴۸۰ میلیون تومان شامل ۲۰۰ میلیون تومان تسهیلات خرید مسکن برای هر نفر و ۸۰ میلیون تومان وام جعاله دریافت کنند؛ بنابراین زوجین باید ۸۰۰ برگه تسهیلات مسکن خریداری کنند که هزینه آن ۱۰۳ میلیون و ۸۴۰ هزار تومان میشود که همراه با هزینه ۲۰ میلیون و ۷۶۸ هزار تومانی وام جعاله که برای آن باید ۱۶۰ ورق تسهیلات مسکن خریداری کنند، در مجموع باید ۱۲۴ میلیون و ۶۰۸ هزار تومان پرداخت کنند.
در بورسهای جهان برای اینکه راحتتر بتوان سهام شرکتها را معامله نمود یک نماد اختصاری به هر شرکت اختصاص میدهند. (ticker) یک نماد از تعداد محدودی حرف تشکیل شده است و معمولا شامل حرف اول صنعت همان شرکت نیز هست.. در بورس ایران نیز به همین ترتیب است و شرکتها دارای نام های اختصاری (نماد) منحصر به فرد خود هستند. شرکتها در بورس بر اساس صنعت خود ، دارای تقسیمبندی کلی دارند. مثلا:
در گروه بانکها، سرمایهگذاریها ، شرکتهای خودرویی، شرکتهای قندی، شرکتهای سیمانی، کاشی و سرامیک و گروههای دیگر…
نماد هرکدام از این شرکتها در گروهی که هستند با یک حرف خاصی شروع میشود( البته استثناهایی هم وجود دارد.) مثلا در گروه خودرویی ابتدای حرف هر کدام از این نمادها با حرف ( خ ) شروع میشود مثلا :
به ایران خودرو میگویند "خودرو" و یا به شرکت سایپا میگویند "خساپا" به شرکت زامیاد میگویند "خزامیا".
شرکت های دارویی با حرف "د" شروع می شوند. برای مثال نماد کیمیدارو ،"دکیمی" ، سینا دارو، "دسینا". اما همانطور که در بالا گفته شد در این میان استثاهایی هم وجود دارد به طور مثال گروه دارویی برکت در گروه دارویی قرار دارد اما نماد آن "برکت" است و با حرف "د" شروع نمی شود.
نماد بانک پاسارگاد، "وپاسار" ، نماد بانک اقتصادنوین، "ونوین" ، نماد بانک تجارت، "وتجارت" و نماد بانک ملت، "وبملت" نام دارد.
شرکتهای سرمایهگذاری هم با حرف "و" شروع میشوند (اول گروه واسطه گری های مالی) مثلا :
شرکت سرمایهگذاری بهمن، "وبهمن"، شرکت سرمایهگذاری ملی ایران، "ونیکی" و سرمایهگذاری سایپا، "وساپا".
حالا چند مثال هم در مورد شرکتهای قندی میزنیم برای مثال:
شرکت قند لرستان، "قلرست" و شرکت قند نیشاور، "قنیشا".
لازم به ذکر است نماد برخی از شرکتهای بورسی از قاعده کلی فوق (حرف اختصاری + نام شرکت) پیروی نمی کند. مثلاً نماد «ذوب» از گروه فلزات که مربوط به شرکت ذوب آهن اصفهان است یا نماد «مداران» از گروه رایانه که مربوط به شرکت داده پردازی ایران است. اطلاعات نماد کلیه شرکتهای فعال در بازار بورس و فرابورس از سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به آدرس www.tsetmc.com قابل مشاهده می باشد.
نماد معاملاتی اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس در مواردی از جمله موارد زیر متوقف خواهد شد:
1. برگزاری مجامع عمومی صاحبان سهام
2. برگزاری جلسه هیئت مدیره در خصوص تغییر سرمایه
3. سررسید پرداخت سود علیالحساب و سررسید نهایی اوراق مشارکت
4. تغییر طبقهبندی اوراق بهادار از تابلو یا تالاری که در آن فعال است
5. عدم رعایت ضوابط اطلاعرسانی مطابق مقررات
6. اظهار نظر "مردود" یا "عدم اظهار نظر" حسابرس و بازرس قانونی نسبت به صورتهای مالی یا حسابهای اوراق بهادار
7. مظنون شدن نهاد ناظر به استفاده از اطلاعاتنهانی یا دستکاری قیمت توسط برخی از افراد در معاملات اوراق بهادار
اگر وضعیتی پیش آید که هیچ عرضه کننده ای وجود نداشته باشد و تقاضای خرید سهام در سقف قیمت قرار گیرد اصطلاحاً گفته می شود که سهم صف خرید است.
صف فروش زمانی ایجاد می شود که فروشندگان در کف قیمتی مجاز سفارش فروش می گذارند اما خریداری وجود ندارد. هر چه تعداد سهام در صف فروش بیشتر باشد اصطلاحاً گفته می شود که “صف سنگین” است.
نسبت p/e در واقع انتظارات سرمایه گذاران از بازدهی آینده یک دارایی را به ما نشان می دهد.به این معنی که یک سرمایه گذار حاضر است به ازای هر 1 ریال بازدهی (در این مقاله بازدهی از سهام) که بدست می آورد، چند ریال پرداخت کند.
از این نسبت برای محاسبه قیمت سهام نیز استفاده می شود.
نسبت p/e در بورس
در بورس نیز مفهوم کلی p/e شبیه به همین مثالی است که گفته شد. مثلا فرض کنید شرکتی در حال حاضر 200 تومان قیمت دارد و eps (سودی) که برای سال جاری پیش بینی کرده است برابر با 50 تومان است. برای محاسبه p/e این شرکت قیمت روز آن را بر سودی که دارد تقسیم می کنیم: 4 = 50 / 200
اینجا نیز p/e برابر 4 به این معنی است که سرمایه گذاران بورس حاضر هستند به ازای هر 1 ریال سودی که این شرکت دارد 4 ریال پرداخت کنند تا سهامدار شرکت شوند. به عبارت دیگر سهامداران این شرکت حاضر هستند برای بازپس گرفتن اصل سرمایه خود 4 سال صبر نمایند.
eps یک شرکت برابر است با میزان سودی که آن شرکت به ازای هر یک عدد سهم شرکت تولید می کند. برای مثال فرض کنید شرکتی توانسته است در پایان یک سال 100 میلیون ریال سود کسب کند و تعداد سهام منتشره آن شرکت نیز 1 میلیون سهم است. در نتیجه eps آن شرکت برابر است با:
ریال100 = 1,000,000 / 100,000,000
سود EPS همان مبلغ سود شرکت به ازای هر سهم میباشد. در واقع EPS مخفف عبارت Earnings Per Share می باشد. این عدد را می توان از صورت سودو زیان شرکت به همراه ترازنامه محاسبه کرد.
«ریسک عبارت است از هر نوع خطری که حال یا آینده دارایی یا توان کسب درآمد شخص، شرکت، موسسه یا سازمانی را تهدید میکند.»
درجه ریسک پذیری افراد نیز به عوامل مختلفی مانند جنس ، سن ، تخصص ، حرفه ، عوامل ژنتیک و مانند آنها بستگی دارد
مطابق با قانون تجارت، سهامداران یک شرکت مالکان اصلی آن شرکت محسوب می شوند و به نسبت میزان سهمی که در شرکت دارند حق رای و تصمیم گیری در مورد امور شرکت را دارند. برای تصمیم گیری سهام داران شرکت در خصوص موضوعات مهم باید حداقل سالی یک بار نشستی بین سهام داران و مدیران شرکت برگزار شود. به این نشست مجمع عمومی گفته می شود. انواع مجمع:
طبق قانون تجارت ۳ نوع مجمع عمومی تعریف شده است:
1. مجمع عمومی موسس
2. مجمع عمومی عادی
3. مجمع عمومی فوق العاده
کدال در واقع مخفف عبارت انگلیسی Comprehensive Database Of All Listed Companies بوده که به معنای سامانه یا پایگاه اطلاعات جامع شرکتهای پذیرفته شده در بورس (فهرست شده در بورس) است. این سامانه در واقع یک سامانه الکترونیکی است که با اقتباس از سامانههای اطلاعرسانی بورسهای دیگر جهان راهاندازی شده است.
سامانه کدال یکی از بهترین ابزارهایی است که میتواند به جمعآوری اطلاعات و آگاهی درباره وضعیت و فعالیتهای شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران کمک کند.
افزایش سرمایه در شرکتهای سهامی عبارت است از”افزایش اسمی میزان سرمایه ثبت شده شرکت”. به عبارت دیگر افزایش سرمایه یعنی افزایش تعداد سهام منتشره توسط شرکتهای سهامی. شرکتها به منظور تامین مالی پروژه های توسعه ای خود و یا بهبود سرمایه در گردش مبادرت به افزایش سرمایه می کنند.
همانند همه بازارهای بورس دنیا جهت اندازه گیری عملکرد بورس ایران، ابزاری طراحی شده است به نام شاخص . شاخص در حقیقت عملکرد قیمتی شرکتها را در مقایسه با روز قبل ارائه می نماید.
در بورس تهران شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی با نام TEDPIX شناخته میشود. این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانهها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت میشود. شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایهگذاران یکی از پرکاربردترین شاخصهاست. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است، به عبارت دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایهگذاران در بورس است.
به واسطه پتانسیل، توانائی و برنامهریزیهائی که هر شرکت دارد ارزشی که بازار بر سهام آن شرکت میگذارد تغییر میکند. بالا رفتن ارزش شرکت یعنی بالا رفتن قیمت سهام و افزایش قیمت سهام نسبت به زمان خریداری آن، که از این محل سود سرمایه (capital gain) نصیب سرمایهگذار میکند.
عرضه سهام
زمانی که سهامداران تصمیم به فروش سهام خود دارند عرضه اتفاق می افتد. هر یک از این سهامداران میتوانند در محدوده مشخص روزانه(دامنه نوسان) قیمت مورد نظر را برای عرضه سهام خودشان برگزینند. به این ترتیب سمت عرضه از تجمیع تمامی فروشها شکل می گیرد. به بیان ساده تر عرضه همان فروش است و عرضه سهام همان فروش سهام.
تقاضای سهام
در سوی دیگر بازار، افرادی هستند که مایل به خرید سهام در قیمت های متفاوتی می باشند. خریداران سهام در بازار، تقاضا ایجاد می کنند. و به بیان ساده تر تقاضا تجمیع در خواستهای خرید است.
تغییرات قیمت بر اساس عرضه و تقاضا
خریداران و فروشندگان سهام ارزش های متفاوتی را برای خرید یا فروش سهم در نظر دارند. زمانی که تعداد عرضه کنندگان (فروشندگان سهام) از تعداد خریداران بیشتر باشد سهم با کاهش قیمت رو به رو خواهد شد. در مقابل زمانی که تعداد خریداران یا متقاضیان سهم بیشتراز فروشندگان باشد با افزایش قیمت رو به رو خواهیم بود. یعنی با افزایش تقاضا قیمت سهم افزایش و با بالارفتن عرضه قیمت سهم کاهش می یابد. پس به بیان ساده تر میزان عرضه و تقاضا عامل تعیین کننده قیمت هاست.
نقطه تعادل
زمانی که عرضه و تقاضا برابر باشد بازار به تعادل رسیده است. در این نقطه خریداران سهم خودشان را در قیمت موردنظر میخرند و عرضه کنندگان سهم ها را در قیمت موردنظرشان می فروشند. البته این نقطه تعادل(تعادل بازار) با کاهش و افزایش عرضه و تقاضا جابه جا می شود. یعنی هرچه عرضه بیشتر باشد نقطه تعادلی در قیمت های کمتری خواهد بود (عرضه باعث کاهش قیمت می شود) و اگر تقاضا افزایش یابد نقطه تعادل در قیمت های بالاتری رقم می خورد.
تحلیل بنیادی، روشی برای آنالیز کردن ارزش سهام یا اوراق بهادار بهواسطه محاسبه ارزش ذاتی آن است. این تحلیل، بامطالعه تمامی موارد تأثیرگذار بر ارزش، نظیر وضعیت مالی و مدیریت شرکت، صنعت و شرایط اقتصادی کلان انجام میشود. هدف اصلی چنین تحلیلهایی، کشف ارزش خاصی است که بتوان آن را با قیمت فعلی مقایسه کرد و درنتیجه این مقایسه ، فرد سرمایهگذار بتواند برای خرید ، فروش یا نگهداری سهم یا اوراق بهادار تصمیمگیری کند. اگر ارزش(Value) پایینتر از قیمت(Price) فعلی باشد، گفته میشود سهام بیش از حد گران شده است (overvalued)و سرمایهگذار میتواند تصمیم به فروش سهم بگیرد. از طرف دیگر اگر ارزش بیشتر از قیمت فعلی باشد، سهام بیش از حد ارزان شده است (undervalued)بهعنوان سهام سودآور شناخته میشود که مبنای خرید سهم است. هنگامیکه بازار این شکاف را درک کند و با افزایش قیمت سهم، آن را تنظیم کند، سرمایهگذار به هدف خودش که به دست آوردن سود بوده است، میرسد.
تحلیل تکنیکال در بازار های مالی روشی برای پیش بینی رفتار احتمالی نمودار قیمت یک سهم از طریق داده های گذشته همچون قیمت ، تغییرات قیمت، حجم معاملات سهم و … است. تحلیلگران تکنیکال بر خلاف تحلیلگران بنیادی ارزش ذاتی اوراق بهادار را اندازهگیری نمیکنند، آنها از روی تحلیل و بررسی نمودارها رفتار آتی قیمت را پیش بینی می کند.
همانند هر سرمایه گذاری دیگری، سرمایه گذاری در بازار بورس نیز نیازمند داشتن شناخت و تحلیل از آن بازار و محصولات مورد معامله در آن می باشد.
برای تحلیل سهام در بورس نیاز به دانستن دو نوع تحلیل کلی است و هر یک به شما دیدگاهی برای معامله موفق خواهد داد تحلیل تکنیکال شامل تصمیمگیری روی حرکت و نمودارهای گذشته یک سهم است تا بتوان حرکت آن در آینده را پیشبینی کرد و به شما نقاط ورود و خروج سهم را نشان میدهد و تحلیل بنیادی برای شناخت بنیادهای یک سهم با تحلیل صورتهای مالی آن و اخبار بازار است (سهم باقیمت کمتری نسبت به ارزش واقعیاش معامله میشود یا با قیمت بیشتری، یا اینکه چه عواملی میتواند در رشد و سقوط سهم دخیل باشند)
در تحلیل بنیادی با بررسی دقیق داراییها و نرخ فروش شرکت و محاسبه آنها میتوانیم مشخص کنیم تا یک سهم واقعاً چقدر ارزش دارد.
برای یادگیری این ابزارهای تحلیلی میتوانید ویدئوهای آموزشی و کتابهای مختلفی را پیدا کنید. با اینکه راه یادگیری هر کس متفاوت است اما توصیه میکنیم ابتدا یادگیری خود را با خرید کتاب بورس، محک بزنید چرا که عمق یادگیری از طریق خواندن و سپس استدلال آن در مغز، حتی از ابزارهای بصری نیز بیشتر خواهد بود! در بورس نیاز به تحلیلهای عمیق برای سوددهی مناسب و کشف نمادهای بهتر دارید. کتابهای تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی زیادی نگارش شدهاند و هر یک به بیان مطالبی پیرامون این موضوعات پرداختهاند.
خرید سهام برای شما که قصد دارید در بورس سرمایهگذاری کنید دو نفع اساسی دارد:
منفعت اول: هر شرکت در پایان سال مالی خود طبق صورت سود و زیان خود، سود یا احیاناً ضرر حاصله را اعلام میکند و هر سهامدار به میزان سهم خود، بخشی از سود شرکت را بدست میآورد. این سود در قالب سود نقدی سهام (که به آن DPS میگویند) به حساب سهامدار واریز میشود.
منفعت دوم: به واسطه پتانسیل، توانائی و برنامهریزیهائی که هر شرکت دارد ارزشی که بازار (یا بهعبارت عامتر مردم) بر سهام آن شرکت میگذارد تغییر میکند. بالا رفتن ارزش شرکت یعنی بالا رفتن قیمت سهام و افزایش قیمت سهام نسبت به زمان خریداری آن، که از این محل افزایش قیمت عایدی دیگری نصیب سرمایهگذار میگردد ( که به انگلیسی Capital gain گفته میشود).
چند نکته در مورد سود / زیان وجود دارد:
• شما ممکن است با افزایش یا کاهش قیمت سهام سود یا ضرر کنید ولی تا زمانی که سهام را نفروختهاید سود یا ضرر شما اصطلاحا محقق نشده است.
• افزایش یا کاهش قیمت سهام به عوامل زیادی بستگی دارد و گاهی اوقات با افزایش سود یک شرکت، قیمت سهام رشد نمیکند یا رشد بسیار کمی حاصل میشود و در موارد معدود، ممکن است کاهش قیمت هم داشته باشیم.
• قیمت سهام صرفا براساس عرضه و تقاضا در بورس تهران مشخص میشود، این قیمتها را می توان از طریق تابلوهای معاملاتی مشاهده نمود.
• اغلب اوقات معاملاتی پرحجم در سهام اکثر شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فرابورس وجود دارد و از لحاظ نقد شوندگی سهام یا فروش رفتن آن، مشکلی وجود ندارد.
هر فردی که قصد خرید و فروش سهام در بورس را دارد نمی تواند به صورت مستقیم این کار را انجام بدهد. بلکه خرید و فروش سهام در بورس همیشه باید توسط کارگزاری انجام پذیرد.
پس اولین قدم شما برای خرید و فروش سهام در بورس مراجعه به یک کارگزاری و افتتاح حساب معاملاتی در آن کارگزاری است. برای اینکه شما بتوانید در بورس اقدام به خرید و فروش سهام بکنید، نیاز به یک کدمعاملاتی نیز دارید. به کد معاملاتی، کد بورسی یا کد سهامداری نیز گفته می شود. این کد یک شناسه منحصر به فرد شماست. در واقع کد بورسی مانند کد ملی است و شما در بورس توسط این کد شناخته می شوید. این کد همیشه متعلق به شما خواهد بود. پس قدم دوم شما دریافت یک کد بورسی از کارگزاری خواهد بود.
بعد از اینکه این دو قدم را برداشتید، شما می توانید شروع به خرید و فروش سهام در بورس بکنید. اما خرید و فروش سهام به سه روش زیر امکان پذیر است:
مراجعه حضوری به شرکت کارگزاری و تکمیل فرم درخواست خرید و فروش سهام است.
سفارش اینترنتی به کارگزار (معاملات آفلاین)
معاملات سهام در بورس بصورت آنلاین (معاملات آنلاین)
سرمایه گذاری در بانک
در مورد بانکها، میتوانید آنها را یک قرض گیرنده تصور کنید که پول شما نزد آنها امانت است و اجازه دارند با پول شما سرمایه گذاری انجام دهند و به همین دلیل، مبلغی به عنوان سود سالیانه یا نرخ بهره به شما بپردازند معمولا نرخ بانکی بین ده تا بیست درصد متفاوت است و بستگی به بانک محل سپرده شما و مدت زمان سپرده گذاری دارد. بدون شک هر چه مقدار سرمایه گذاری طولاتیتر باشد، سود بیشتری به سپرده تعلق میگیرد. در حال حاضر میزان سود یا نرخ بهره بانکی بر اساس ضوابط و بخشنامههای بانک مرکزی، مشخص و ابلاغ میشود و عموم مردم میتوانند در بازههای زمانی مختلف از این نرخ اطلاع پیدا کنند. به نظر میرسد سپرده گذاری بانکی برای کسانی مناسب تر است که تمایل چندانی به خطر پذیری مالی و فعالیت با سرمایه خود ندارند و ترجیح میدهند آن را در جای امنی گذاشته و با میزان دریافت منظم و به مبلغ مشخص، زندگی خود را بگذرانند.
سرمایه گذاری در بورس
بر خلاف این گروه، اگر کسی به میزان مشخص و یکنواختی از درآمد قانع نیست و میخواهد همواره شانسی برای افزایش بیشتر سرمایه خود داشته باشد، بهتر است در بورس سرمایه گذاری کند. البته این کار به آسانی سرمایه گذاری در بانک نیست و باید دورههای خاص آشنایی با بورس گذرانده شود و از افراد خبره در این زمینه مشورت گرفته شود. یکی از مهم ترین نکات برای سود آوری سپرده در بورس، داشتن بخشی از هوش مالی و زیرکی کار با سرمایه است. در بورس باید همواره مراقب سرمایه خود باشید و نوسانات و شرایط بورس و افزایش یا رکود سهام هر شرکت را دنبال کنید. به همین دلیل هیچ تضمینی برای سود آوری ممتد سرمایه گذاری ها در بورس وجود ندارد و به عبارت بهتر، گاهی ممکن است دچار ضرر بشوید. این وضعیت را میتوان با پس انداز در بانک که سود ثابت و تضمین شدهای دارد مقایسه کرد. پس اگر حوصله تحلیل و ارزیابی وضعیت بازار بورس و تغییرات استراتژیک و ریسک پذیری مالی ندارید، بهتر است به همان سود بانکی اکتفا کنید. در حالی که سود بورس برای آن گروه از افراد خطر پذیر، به هیچ عنوان قابل مقایسه با سود بانکی نیست و به مراتب بیشتر است. در واقع افرادی که ریسک حضور در بورس را می پذیرند ساده تر می توانند به سودهای بیشتر دسترسی پیدا کنند.
سود یا زیان انباشته بخشی از عایدی یک شرکت است که مانند سود سهام میان سهامداران توزیع نمیشود ، بلکه از آن برای سرمایه گذاری مجدد در بخش های مختلف شرکت یا مجموعه استفاده می کنند . در حالت عادی این سود به عنوان سرمایه در گردش شرکت جهت خرید دارایی های جدید و یا پرداخت بدهی به سایرین مورد استفاده قرار می گیرد .
ارقام سود یا زیان انباشته در صورتهای مالی شرکت قابل ثبت می شوند.
هیچ گونه سرمایه گذاری در بازار سرمایه بدون ریسک وجود ندارد اما اگر به دنبال ریسکهای با درجه پایین تر هستیم می توان به موارد زیر اشاره نمود:
روش اول: صندوقهای سرمایهگذاری
صندوق سرمایهگذاری با درآمد ثابت
ویژگی این صندوقها در این است که مبالغ سرمایهگذاری شده در آن فقط در اوراق بهادار با درآمد ثابت شامل اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اوراق بهادار رهنی و گواهیهای سپرده منتشرشده توسط بانکها و مؤسسات مالی دارای مجوز از سوی بانک مرکزی و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایهگذاری میشود.
روش دوم: اوراق مشارکت و سایر اوراق با درآمد ثابت
اوراق مشارکت، اوراق بهادار با نام یا بینامی با سود ثابت هستند که به موجب قانون یا مجوز بانک مرکزی به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین و برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز دولتی و غیردولتی منتشر میشود و به سرمایهگذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرحهای یاد شده را دارند از طریق عرضه عمومی واگذار میگردد. این نوع صندوق میتواند نرخ ریسک و البته سود کمتری نسبت به سایر صندوقها داشته باشد.
سهام کلیه شرکت هایی که در بازار بورس / فرابورس پذیرفته شده¬اند قابل خرید و فروش هستند. به طور مثال: صنعت خودرو : شرکت های ایران خودرو ، سایپا، پارس خودرو و ......
صنعت بانکها: بانک تجارت، بانک صادرات، پست بانک و.....
صنعت محصولات شیمیایی: گروه پتروشیمی سرمایه گذاری ایرانیان، صنایع شیمیایی ایران، پتروشیمی جم و ....
صنعت محصولات دارویی: گروه دارویی سبحا، دارویی لقمان ، تولید و صادرات ریشمک
صنعت فلزات اساسی: فولاد مبارکه اصفهان، ملی صنایع مس ایران ، فولاد کاوه جنوب کیش
صنعت سرمایه گذاری: سرمایهگذاری بهمن، سرمایهگذاری ملی ایران، سرمایهگذاری سایپا
شرکتهای قندی، قند لرستان، قند نیشاور
در علم اقتصاد، بورس به بازاری اطلاق میشود که قیمتگذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام می پذیرد و در یک طبقهبندی کلی شامل بورس کالا و اوراق بهادار است.
فرابورس، مشابه بورس اوراق بهادار تهران، بازاری برای معامله اوراق بهادار است که البته نسبت به بورس تهران دارای شرایط سادهتری برای پذیرش شرکتهاست و انواع متنوعی از اوراق بهادار با روشهای مختلف در این بازار قابل معامله هستند.
بازار پایه نیز به عنوان ششمین بازار فرابورس در جهت اجرای ماده 36 قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور ایجاد شده است که در این بازار معاملات سهام شرکت های ثبت شده نزد سازمان بورس اما پذیرش نشده در یکی از تابلوهای اصلی انجام می شود.
مهم ترین کارکرد بورس هـای اوراق بهـادار، امکـان تـامین مـالی ارزان قیمـت و در دسـترس، از عمـوم مـردم و سرمایه گذاران است. شرکت های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار علاوه بر تامین مـالی از طریـق فـروش سهام خود، در صورت نیاز به منابع مالی جدید، امکان صدور سهام جدید و واگذاری آن به مردم را دارا هستند؛
به طور کلی تامین مالی از طریق بازار سرمایه با انتشار اوراق بهادار صورت می پذیرد . این اوراق بهادار در 3 دسته قابل عرضه هستند: 1)سهام 2)صکوک 3)مشتقات
الف-1) براساس دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران، فرابورس دارای پنج بازار (اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزارهای نوین مالی و پایه) است. پذیرش شرکتهای سهامی عام در بازار اول و بازار دوم و پذیرش سایر اوراق بهادار صرفا در بازار ابزارهای نوین مالی صورت میپذیرد.
بازار سوم جهت عرضه یکجا و پذیرهنویسی اوراق بهادار و بازار پایه جهت درج و نقل و انتقال سهام شرکتهایی است که بر اساس الزام بند ب ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و امکان پذیرش در یکی از بازارهای بورس یا فرابورس را ندارند.
الف-2) شرکت بورس تهران دارای 2 بازار به شرح زیر میباشد: 1. بازار اول 2.بازار دوم
دیده بان (watchlist) قسمتی تعبیه شده در نرم افزار معاملات آنلاین است که فرد می تواند آخرین اطلاعات مربوط به نمادهای مورد علاقه خود را در آنجا مشاهده نماید. اگر سهامی توسط فرد خریداری شود به طور خودکار به لیست پرتفوی اضافه خواهد شد.
سود سهامی که به هر سهامدار عادی طی یک دوره زمانی مشخص به ازای هر سهم او پرداخت میشود، سود تقسیمی هر سهم گفته میشود. سود تقسیمی هر سهم از تقسیم سود تصویبشده مجمع برای پرداخت بین سهامداران بر تعداد سهام عادی شرکت به دست میآید.
اطلاعات جدید مربوط به یک نماد معاملاتی را اعم از توقف نماد معاملاتی و باز شدن نماد معاملاتی و .... را در قسمت پیام ناظر قابل مشاهده است.
1) سایت Irvex.ir
کسانی که مایلند قبل از ورود واقعی به بازار، خودشان را محک بزنند، سایت تالار مجازی بورس امکان معاملات مجازی را برای افراد فراهم کرده است. شاید تنها اشکال این سایت پیچیدگی سایت و مشابه نبودن پنل معاملاتی با معاملات واقعی بازار باشد. در این سایت درباره خدماتی که ارائه میگردد اینگونه نوشته شده:تالار مجازی “تالار مجازی بورس ایران توسط شرکت اطلاعرسانی و خدمات بورس وابسته به سازمان بورس و اوراق بهادار و با هدف آموزش و آشنایی علاقهمندان سرمایهگذاری در بازار بورس ایران با سازوکار مناسب سرمایهگذاری در بورس راه اندازی شده است. برای فعالیت در این تالار، کاربران نه نیاز به پول دارند و نه ضرر خواهند کرد. هدف اصلی این سامانه، آموزش عملی سرمایهگذاری در بورس است. قیمتها، شاخصها و سایر اطلاعات در تالار مجازی، واقعی و منطبق بر شرایـط واقعی بازار است، بطوری که گویی کاربر واقعا در حال سرمایه گذاری در بورس است.”
2) سایت Tsetmc.com
سایت مدیریت فناوری بورس را میتوان مجموعه کاملی از اطلاعات دانست، حتی اطلاعیهها و گزارشات سایت کدال نیز در این سایت نمایش داده میشود. “شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به عنوان یکی از شرکتهای مجموعهی سازمان بورس و اوراق بهادار برای ارایهی خدمات به چرخهی کامل معاملات الکترونیکی ابزارهای مالی به ارکان بازار سرمایه فعالیت میکند. منوهای کاربردی در بالای سایت Tsetmc.com این امکان را به شما میدهد تا بتوانید اخبار و تازههای سایت، راهنمای سایت، بخش نظر و پیشنهاد، امکان جستجو، دیدهبان و لیست نمادها را ببینید. با کلیک روی علامت ذرهبین سبز و وارد کردن نماد یا نام شرکت، میتوان به سادگی صفحه آن نماد را یافت. بخش دیدهبان نیز به نوعی تابلوی آنلاین بورس است که در یک نگاه، جزییاتی دقیق از وضعیت معاملات سهام را در اختیار بیننده قرار میدهد.
نکته کاربردی در سایت Tsetmc.com
مشاهده روند معاملات روزهای گذشته یکی از نکات جالب توجه در سایت Tsetmc است. با کلیک روی تاریخ دلخواه در بخش سابقه معاملات، صفحهای باز میشود که شما میتواند سابقه دقیقتری از معاملات را در روز موردنظر مشاهده کنید. با تیک زدن گزینه “خودکار” در این صفحه، حس میکنید معاملات در حال انجام است و سفارشات خرید و فروش که با هم مچ میشوند انجام میگیرند. در واقع این صفحه مانند این است که فیلمی از صفحه نماد ضبط شده و شما میتوانید سرعت فیلم را کم یا زیاد کنید. جزییاتی کاربردی مانند حجم خرید و فروش حقوقیها و حقیقیها، تعداد معاملهگران، ارزش معاملات، میانگین قیمت، سهامداران (قبل و بعد از معاملات روز) در این صفحه وجود دارد.
سایت Fipiran.com
سایت fipiran متعلق به شرکت مدیریت فناوری بورس تهران و به عنوان مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران است. در این سایت میتوان به اطلاعات ارزشمندی که برای مقایسه و تحلیل سهام کاربرد فراوان دارد دست پیدا کرد. در کمتر سایتی امکان مقایسه ترازنامه شرکتها، مقایسه صورت سود و زیان و مواردی دیگر مانند مقایسه صندوقهای سرمایهگذاری وجود دارد. این سایت برای مشاهده اطلاعات تحلیلی و آماری بصورت یکجا بسیار مفید است. در این سایت درباره خدماتی که ارائه میگردد اینگونه نوشته شده:
“واحد پردازش اطلاعات مالی ایران، به عنوان یکی از واحدهای شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (سهامی خاص) در راستای کمک به توسعه و گسترش بازار سرمایه کشور و با بهره گیری از دانش و تخصص روز، انبار داده (Data Warehouse) گستردهای به منظور گردآوری و پردازش دادههای اثرگذار بر تصمیم سرمایه گذاران ایجاد نموده است. در این کار تلاش شده با کمک دستاندرکاران و ذینفعان بازارهای مالی ایران، دادههای متنوع از دیدگاههای گوناگون گردآوری شده و پس از پردازش به صورت های مختلف در اختیار علاقمندان قرار گیرد. هدف واحد پردازش اطلاعات مالی ایران، ارائه دادهها و اطلاعات پردازش شده بازارهای مالی ایران در سطوح مختلف و برای کاربرد گروههای مختلف کاربران است.”
نکته کاربردی در سایت Fipiranمحاسبه بازدهی صندوق
در بخش مقایسه صندوقهای سرمایهگذاری میتوانید با کلیک روی عنوان هرستون، اطلاعات موجود در آن را از کم به زیاد یا بالعکس مرتب کنید. بطور مثال با کلیک روی سرستون “بازدهی ماه” میتوان صندوقها را براساس بازدهی مرتب کرد.
سایت Codal.ir
سایت کدال از سایتهایی است که بیشتر فعالان بازار سرمایه از آن برای دریافت و مشاهده گزارشها، صورتهای مالی و اطلاعیهها استفاده مینمایند. سامانه یکپارچه گردآوری، نظارت و انتشار الکترونیکی اطلاعات به نشانی WWW.CODAL.IR به منظور مکانیزه کردن جمعآوری، بررسی و انتشار اطلاعات مالی شرکتهای ثبت شده نزد سازمان و سایر اشخاصی که طبق قانون بازار اوراق بهادار ملزم به گزارش اطلاعات خود هستند، طراحی شده است. توجه داشته باشید که سایت کدال یکی از سایتهای رسمی سازمان بورس است.
سایت Seo.ir
این سایت رسمی سازمان بورس است. بخشی از این سایت که برای تحلیل و بررسی بازار کاربرد دارد، اطلاعات و آمارهاست که از آن طریق گزارشهای آماری سالانه و ماهانه بورس و شرکتها را میتوانید در بازه زمانی دلخواه دریافت کنید. این گزارشات به شکل فایل pdf قابل دانلود هستند و با جزییات زیاد ارائه میشوند.
سایت Sena.ir
در پایگاه اطلاعرسانی بازار سرمایه (سِنا) اخبار بورس اوراق بهادار، بورس کالا، فرابورس، بورس انرژی، بازارهای بینالمللی، شرکتها، مجامع و کارگزاران را میتوانید سایت سنا دنبال کنید. این سایت از سایتهای رسمی تحت نظارت سازمان بورس است بنابراین اخبار موثقی در آن ارسال میشود.
مشتریان بازار سرمایه برای انجام معاملات خود و داشتن نقدینگی بالاتر به دریافت اعتبار از کارگزاری اقدام می نمایند. میزان اعتبار تخصیصی را کارگزار تائید می کند و پس از تائید، اعتبار درحساب بورسی مشتری اعمال می گردد.
پس از وصول درخواست اعتبار مشتری به واحد اعتبارات ، کارگزاری به اعتبارسنجی مشتری می پردازد. در اعتبارسنجی مشتری مواردی از قبیل بررسی میزان دانش مشتری جهت سرمایه گذاری در بورس و نیز توانایی مالی وی در بازگرداندن اعتبار درخواستی، مورد بررسی قرار می گیرد. پس از تائید و تعیین سقف اعتباردهی، مشتری می تواند نسبت به تکمیل قرارداد اعتباری و در نهایت خرید اعتباری اقدام نماید.
تضامین مشتری شامل اوراق بهادار فریز شده نزد کارگزاری می باشد. میزان تضامین اوراق بهادار و صندوقهای سرمایه گذاری فریز شده نزد کارگزاری براساس ماده 7 دستورالعمل خرید اعتباری و همچنین نوع و درصد تضمین اوراق بهادار و صندوق های سرمایه گذاری به شرح جدول ذیل است:
نوع | حداکثر ارزش تضمین |
---|---|
اوراق بهادار پذیرفته شده در بازار بورس و فرابورس | 65 درصد قیمت پایانی |
اوراق بهادار بازار پایه زرد | 32.5 درصد قیمت پایانی |
اوراق بهادار بازار پایه نارنجی | 19.5 درصد قیمت پایانی |
حق تقدم اوراق بهادار | 80 درصد قیمت پایانی اوراق مورد نظر |
صندوق های با درآمد ثابت | 72 درصد قیمت پایانی |
اسناد خزانه | 80 درصد قیمت پایانی |
• دوره تسویه قراردادهای اعتباری یک ماهه و یا حداكثر تـا تـاريخ بیست و پنجم اسفند ماه هرسال يا حداكثر ظـرف مـدت یک ماه از تاريخ ايجاد بدهي ناشي از اولين خريد اعتباري اوراق بهادار، هر كدام زودتر باشد، می باشد و بنابر نظر کارگزاری می تواند برای دوره های بعد تمدید گردد.
• سررسید قراردادهای اعتباری یک ساله است.